تعريف و هدف گرايش زلزلهزلزله يکي از بزرگترين بلاهاي طبيعي است که علاوه بر خسارات جاني و مالي، به طور غيرمستقيم نيز خساراتي به سازه هاي مهندسي و تأسيسات وارد ميکند. اين آسيب‌ها عمدتاً به علت تغييرمکان و جابجايي قسمت هايي از سطح زمين، فروريزي و لغزش تپه ها، روانگرايي خاک، ايجاد امواج عظيم در دريا و آتش سوزي است.
کشور ايران روي کمربند لرزه‌اي آلپ - هيمالايا (که يکي از فعالترين مناطق لرزه‌اي جهان است) قرار دارد. هم اکنون يکي از بخش‌هاي اصلي در طرح و محاسبۀ سازه‌هاي مختلف در کشور، بررسي سازه در مقابل زلزله مي‌باشد. در همين راستا گرايش مهندسي زلزله از دهه 60 به عنوان يک گرايش مستقل از گرايش سازه، در اکثر دانشگاههاي کشور تدريس مي گردد.
هدف دروۀ کارشناسي ارشد زلزله، تربيت افرادي است که داراي توانايي لازم جهت تحليل، طراحي و نظارت بر سازه‌ها در مقابل بارهاي ناشي از زلزله بوده و بتوانند در امور مربوط به مقاوم سازي ساختمان ها، تأسيسات آبي، انواع سازه‌هاي خاکي (مانند پي، ديوار حائل و شمع) و ... در برابر زلزله و بارهاي ديناميکي اظهارنظر کارشناسي نموده و ضمناً توان تحقيقاتي کافي جهت حل مسائلي که در اين زمينه ها با آن روبرو مي شوند را دارا باشند. اين پروژه هاي تحقيقاتي مي توانند شامل مطالعه رفتار لرزه‌اي سازه‌هاي مختلف، مطالعه رفتار ديناميکي اتصالات، مطالعه خواص مکانيکي مصالح تحت بارهاي ديناميکي، تهيه نرم افزارهاي موردنياز جهت تحليل ديناميکي و طراحي لرزه‌اي و نظاير آنها باشد. لازم به ذکر است که کشورهايي نظير آمريکا، ژاپن، و نيوزيلند از جمله کشورهاي بسيار مطرح در زمينه علم زلزله مي باشند.
ارتباط اين گرايش با ساير گرايش هاي کارشناسي ارشد
اين گرايش با گرايش کارشناسي ارشد سازه در ارتباط بسيار نزديک مي‌باشد، به‌طوريکه در هفتاد درصد موضوعات درسي، به‌طور کامل با مهندسي سازه داراي مشابهت بوده و بسياري از دروس پايه براي اين دوره‌ها مشترک است.
دروس اصلي کارشناسي ارشد و دروس مهم مورد نياز براي اين گرايش از دورۀ کارشناسي
تعداد واحدهاي مقطع کارشناسي ارشد زلزله نيز مانند تمام گرايش‌هاي عمران در دوره پژوهش محور برابر 32 واحد است که شامل 24 واحد دروس تئوري و عملي، 2 واحد سمينار و 6 واحد پايان نامه است. در دوره آموزش محور نيز به جاي 6 واحد پايان‌نامه، 6 واحد درس اختياري گذرانده خواهد شد و در درس سمينار بر روي يک موضوع خاص تحقيق مي‌شود. دروس اصلي گرايش زلزله عبارتند از:
رياضيات مهندسي پيشرفته، ديناميک سازه ها، مهندسي زلزله پيشرفته و ديناميک خاک (که دو مورد اول با گرايش سازه مشترک مي باشد.)
همچنين برخي از دروس اختياري اين گرايش عبارتند از:
اثر زلزله بر سازه هاي ويژه، ساختمانهاي بتني و فلزي مقاوم در برابر زلزله، طراحي لرزه‌اي، روش اجزاء محدود، تحليل خطرپذيري سازه ها در برابر زلزله، ارتعاشات تصادفي، اندرکنش خاک سازه، اندرکنش آب سازه، مکانيک محيط هاي پيوسته، روش‌هاي ترميم و تقويت ساختمانها در برابر زلزله و .....
از دروس مهم مورد نياز براي اين گرايش از دوره کارشناسي مي‌توان دروس مباني مهندسي زلزله، مقاومت مصالح، تحليل سازه ها و (تا حدودي) سازه هاي فولادي را نام برد.
اساتيد گروه عمران دانشگاه قم در اين گرايش
از اساتيد دانشگاه قم در گرايش زلزله مي‌توان دکتر محمدکاظم بحراني، دکتر مسعود محمودآبادي و دکتر عليرضا تاجيک را نام برد.
زمينۀ فعاليت، آيندۀ شغلي و شرکت هاي عمراني مرتبط با اين گرايش
براي فارغ‌التحصيلان اين گرايش امکان ادامه تحصيل در مقطع دکترا در داخل کشور وجود داشته و گرفتن بورس براي ادامه تحصيل در دانشگاههاي معتبر خارج از کشور نيز امکان پذير مي باشد.
از جنبۀ شغلي نيز گرايش زلزله داراي بازار کار مناسبي است. از آنجايي که اين دوره دانشجويان را براي انجام محاسبات و ارائه طرحهاي مقاوم‌سازي در برابر زلزله و نيز اشتغال به فعاليت‌هاي پژوهشي، توسعه‌اي و کاربردي در امر مهندسي زلزله آماده مي نمايد، فارغ التحصيلان زمينه فني کافي براي احراز مشاغل زير را دارند:
- همکاري با وزارتخانه ها و سازمانهاي مسئول اجراي طرحهاي عمراني و صنعتي مانند وزارت راه و شهرسازي، وزارت نيرو، وزارت صنايع و شهرداري ها.
- وارد شدن در بحث تحليل خطر و همکاري با مهندسين مشاور صنعتي، جهت مشارکت در طراحي و نظارت بر اجراي سازه هاي خاص و ساختمانهاي صنعتي نظير کارخانجات، سيلوها، برجها، سدها،نيروگاه‌ها، لوله هاي انتقال گاز و ....
- همکاري با مهندسين مشاور سازه و پي، جهت مشارکت در طراحي و نظارت بر اجراي پروژه هاي موضوع فعاليت اين مؤسسات و وارد شدن در مقوله مقاوم سازي.
- همکاري با مؤسسات پژوهشي که به نحوي درگير امر تحقيقات در رابطه با زلزله شناسي و مهندسي زلزله و کاهش خطرات ناشي از زلزله مي باشند.